Elektronik Hurdalar Nasıl Ayrıştırılır?
Elektronik hurdalar (e-atık), kullanım ömrünü tamamlamış veya bozulmuş elektronik cihazları ifade eder. Bu hurdalar; bilgisayar, cep telefonu, televizyon, yazıcı, beyaz eşya gibi çok çeşitli bileşenleri içerir. Doğru bir şekilde elektronik hurda ayrıştırma işlemi yapılmazsa, hem çevreye zarar verebilir hem de geri dönüştürülebilir değerli materyaller ziyan olabilir. Bu yazıda, elektronik hurdaların nasıl ayrıştırıldığını adım adım ve dikkat edilmesi gereken detaylarla birlikte anlatıyoruz.
1. Elektronik Hurda Toplama Süreci
İlk adım, e-atıkların toplanmasıdır. Kullanıcılar artık kullanmadıkları cihazları belediye toplama alanlarına veya lisanslı e-atık geri dönüşüm firmalarına teslim etmelidir. Büyük işletmeler ise düzenli aralıklarla toplama sistemleri kurarak kontrollü bir hurda süreci oluşturabilir.
2. Taşınabilir Bileşenlerin Ayrılması
Toplanan cihazlar sökülerek içindeki bileşenler ayrılır. Bu bileşenler arasında pil, batarya, kablo, devre kartı, fan ve sabit diskler gibi parçalar yer alır. Lityum iyon piller ve kondansatörler özel olarak ayrılmalı ve güvenli şekilde saklanmalıdır.
Manuel ve Otomatik Ayrıştırma
Ayrıştırma işlemleri genellikle elle yapılır, ancak bazı büyük tesislerde makineli ayrıştırma sistemleri de mevcuttur. Hassas parçalar insan eliyle çıkarılarak yeniden kullanım için ayrılır.
3. Metal, Plastik ve Değerli Madenlerin Ayrıştırılması
Elektronik cihazların içeriğinde bakır, alüminyum, altın ve gümüş gibi değerli metaller bulunur. Bunlar fiziksel, kimyasal veya termal işlemlerle ayrıştırılır. Plastik kasalar, cam ekranlar ve metal iskeletler türlerine göre sınıflandırılarak geri dönüşüm kanallarına yönlendirilir.
4. Zararlı Maddelerden Arındırma ve Güvenlik
Elektronik hurdalar çevre ve insan sağlığı için tehlike arz eden maddeler içerir. Kurşun, cıva, kadmiyum gibi ağır metaller ile PCB içeren parçalar, özel protokollerle ayrılmalı ve bertaraf edilmelidir. İşlem sırasında çalışanların koruyucu ekipman giymesi ve atıkların sızdırmaz kaplarda saklanması gerekir.
5. Geri Dönüşüm Tesislerine Yönlendirme
Ayrıştırılan malzemeler türlerine göre lisanslı geri dönüşüm tesislerine gönderilir. Metal, plastik ve cam ayrı tesislerde işlenir. Değerli metaller özel rafineri tesislerinde ayrıştırılarak yeniden hammadde olarak kullanılır. Kullanılabilir parçalar, ikinci el yedek parça piyasasında değerlendirilir.
